‘Wij zoeken jou > een dame < voor de donderdag en vrijdag’, zo valt te lezen in de vacature bij een viswinkel. En tussen de regels door – letterlijk dan – staat dat een dame wordt gezocht. Wat klopt niet in deze vacature?

De wet Deze vacature vermeldt een duidelijke koppeling naar het geslacht van de nieuwe medewerker. Een dergelijke vermelding is in strijd met artikel 7:646 BW. Dit artikel verbiedt het maken van onderscheid tussen mannen en vrouwen bij de arbeid. In aanvulling op dit artikel is er een hele wet genaamd Algemene wet gelijke behandeling en ook de Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen. De vermelding ‘een dame’ is niet toegestaan, nu dit direct onderscheid is. Staat er vermeld m/v dan mag dat wel, maar inmiddels is tegenwoordig beter m/v/x te vermelden. Als je al hierop in wilt gaan. Je hoeft dat immers niet te doen.

Direct onderscheid Is er een uitzondering op koppeling naar geslacht van een nieuwe medewerker? Nee, direct onderscheid zoals dit is in alle gevallen verboden. Direct onderscheid is verboden, tenzij er een wettelijke uitzondering is. De meest algemene wettelijke uitzondering bestaat uit het voeren van een voorkeursbeleid. Bij indirect onderscheid zou er nog sprake kunnen zijn van een objectieve rechtvaardigingsgrond. Maar een vacature zoals deze is simpelweg niet toegestaan. 

Voorkeursbeleid Het kan zijn dat in de top van jouw bedrijf uitsluitend mannen werken en dat je voorkeur ernaar uitgaat meer diversiteit te hebben met een meer evenredige vertegenwoordiging van vrouwen. In dat geval is het toegestaan een voorkeursbeleid te voeren. Het College voor de Rechten van de Mens oordeelt over dergelijke kwesties. Uit rechtspraak van dit College* volgt dat zo’n voorkeursbeleid aan vijf voorwaarden dient te voldoen: 
1.    Legitiem doel. Dit doel kan zijn het opheffen of verminderen van feitelijke ongelijkheden van de achtergestelde groep, in dit geval vrouwen.
2.    De achterstand van deze groep moet aantoonbaar zijn.
3.    Het kenbaarheidsvereiste. De werkgever dient bij de vacature te vermelden dat deze een voorkeursbeleid voert en dat de vacature voor iedereen open staat.
4.    Het zorgvuldigheidsvereiste. De beoordeling van alle sollicitanten dient objectief plaats te vinden. Elke kandidaat wordt beoordeeld en benoeming van een kandidaat uit de voorkeursgroep kan alleen bij gelijke geschiktheid van die kandidaat. Gebleken is dat een absolute en onvoorwaardelijke uitsluiting van een groep in beginsel niet is toegestaan.
5.    Het evenredigheidsvereiste. Het onderscheid dat wordt gemaakt met de maatregel dient in redelijke verhouding te staan met het doel.

Formuleer vacatures zorgvuldig Kortom, zonder meer onderscheid maken bij de aanbieding van een baan op grond van geslacht is niet toegestaan. Let goed op welke tekst je in vacatures plaatst. Formuleer de vacature neutraal en zorgvuldig. Vermeld alleen de eisen die behoren bij die baan. Komt de arbeidsrelatie tot stand, dan verdient gelijke behandeling in arbeidsvoorwaarden en werkomstandigheden bijzondere aandacht. Hoe is dat geregeld binnen jouw bedrijf?  

Auteur: juriste mr. Sylvia Punt, Vanhier HR services 

* Zoals CRM 2 juli 2020, Oordeel 2020-53, CRM 1 maart 2021, Oordeel 2021-19, CRM 24 januari 2023, Oordeel 2023-8.